DESTUR! Gangsta Rap’in kâşiflerinden DJ Yella DeliKasap’a konuştu

AMERİKAN SİSTEMİNE TOPLU BAŞKALDIRI

CASTRO, N.W.A. VE GANGSTA RAP

Küba’nın devrimci lideri Fidel Castro iki kez ABD’nin çok kültürlü eski başkenti New York’un ‘getto’ kültürünün doğuş yeri olan Brooklyn ve Harlem’e gitti. 1960 ve 1995 yıllarındaki bu ziyaretleri özellikle Harlem halkı istedi. New York’ta hiç de hoş karşılanmayan Castro’yu iki ziyaretinde de Harlemliler ve Brooklyn’liler bir kahraman gibi karşıladılar. Castro’nun ziyaretinde konuşan Harlem’li rahip Calvin Butts “Vizyoner, devrimci ve tüm insanların özgürlüğü arayışında olan herkes burada sevgi ve saygıyla karşılanır” derken Castro’da birçok Afrika kökenli insanın da içinde yer aldığı Cuito-Cuanavale Savaşı’ndan örnek vererek “Küba Devrimi Afrika’nın özgürlüğü için de kanını akıtmıştır” diyordu. ‘Beyaz adam’ Amerikan kıtasına adımını attığından bu yana ABD’deki Afro-Amerikalıların eşitlik mücadelesi devam ediyor. Son olarak 2014 yılında patlak veren Ferguson olaylarından bu yana her gün daha da artarak ABD’de devletin kanun tanımaz kolu polisle gettolara sıkıştırılmış ve ‘olağan şüpheli’ gözüyle bakılan beyaz adamın gözüyle ‘alt sınıfın insanları’ olarak görülen siyahiler arasındaki çatışma devam ediyor. Tüm bu tarih içinde farklı yöntemlerle tepkilerini ortaya koyan isimler oldu Martin Luther King, Malcolm X, Muhammed Ali ve daha onlarcası… Hepsi de devlet tarafından cezalandırıldılar. Castro tam da bu yüzden ABD’nin sistematik işleyişine ve ırkçı devlet görüşüne karşı duran siyahiler için halen bir kahraman. Bugün siyahilerin ağırlıkla yaşadığı bölgeler, semtler ve şehirlerde Castro’nun ve Che’nin grafiti çizimleri ve resimlerine rastlamak çok olağan. Sisteme tepki duyan herkes için Che ve Castro’nun ismi başka bir yerde öyle ki siyasetle hiçbir ilgisi olmamasına karşın cezaevine giren efsanevi boksör Mike Tyson bile hapishaneden çıktığında Che ve Mao dövmeleriyle insanların karşısına çıkmıştı. Diğer yandan Thrash Metal’in de doğuş yeri kabul edilen Bay Area bölgesinde bir siyahi Fidel Castro ismiyle gangsta rap albümü yaparken Tupac’in müzikal ve silahlı çetesi ‘Outlawz’in DJ’nin ismi yine Tupac tarafından ‘K-Dog’dan ‘Kastro’ya dönüştürülmüştü ki bu isim doğrudan Fidel Castro’dan esinlenerek konulmuştu.

Fidel Castro Harlem’de, CIA’nın katlettiği siyahi önder Malcolm X ile beraber sohbet halindeyken…

LOS ANGELES’TA İSYAN ÇIKARAN ‘SİSTEM DÜŞMANLARI’

ABD’deki uzun siyahi eşitlik ve özgürlük hareketi tarihinde öyle bir akım var ki bu hem sistemi kökten sarstı hem şehirlerde dev isyanlar çıkardı hem de ilk kez beyazları içine çekip kavgaya dahil etti. Bu akım sadece siyahilerin değil, Hispaniklerin, Asya kökenlilerin ve diğer azınlıkların genellikle yan yana yaşadığı Amerikan gettolarından çıkan sesti. 1986 yılında Batı Yakası’nda (West Side / West Coast) yer alan California Eyaleti’nde, Los Angeles şehrinin en tehlikeli bölgesi olan Compton’da birkaç genç bir grup kurarak farkında olmadan bir devrim yapamaya hazırlanıyorlardı… N.W.A. yani “Niggaz Wit Attitudes” (Duruş Sahibi Zenciler) olarak bir araya gelen bu genç siyahiler içinde her biri sonradan double platin plak alacak olan ve albümleri on milyonlarca satacak olan Beats’lerin kralı Dr. Dre, ağız dolusu küfür ile sistemi ve polisi eleştiren Ice Cube, Sesi ve tarzı ile bugün o tarzı sürdüren her müzisyene ilham veren Eazy E, Dr. Dre ile bu tarzın tüm müzikal yapısını ve çatısını kuran Dj Yella ve sonradan Platin albümlere koşacak bir başka isim olan MC Ren yer alıyordu. Yukarıdaki isimlerden özellikle Dr. Dre’in etkisi oldukça büyük. Tupac, Snoop Dogg, Eminem, 50 Cent gibi isimleri piyasaya çıkaran ve albümlerindeki çoğu müzikal sound’i yaratan isim bizzat kendisi. Eazy E ve Ice Cube ise Gangsta denilince akla ilk gelen 4 isimden ikisi durumunda. N.W.A. piyasaya çıktığında ana avrat küfürlü sözler ve sisteme, polise, siyasetçilere doğrudan ağır küfüler içermesi dolayısıyla görmezden gelindi ancak ilk albümleri olan ‘Straight Outta Compton’ underground sahneden öyle bir büyüdü ki sonunda hem bugün Gangsta Rap denilen tarzı yarattı hem de ABD ve İngiltere listelerinde bir numaraya yükselerek toplam 3 milyonun üzerinde bir satışla double platin albüm ödülünü aldı. N.W.A. yükselişi sistemi rahatsız etti çünkü konserlerine sadece tepkisi olan siyahiler değil on binlerce beyaz da gitmeye başlamıştı ve ‘Fuck da Police’ adlı parçası yüzünden genç ve ‘derdi olan insanlar’ artık polis şiddetine karşı eskisi gibi boyun eğmemeye başlamışlardı ve FBI gruba tehdit dolu resmi bir mektup yolladı. 53 kişinin öldüğü, 2 binden fazla insanın yaralandığı ve polisin suçsuz bir siyahiye uyguladığı şiddet sonrasında suçsuz bulunmasına tepki olarak doğan 1992 Los Angeles Ayaklanmasında herkesin ağzında, duvarlarda, sloganlarda ve pankartlarda N.W.A.’in ‘Fuck da Police’ parçası ve o parçanın içindeki sözler yer alıyordu. Kısaca N.W.A. sadece Gangsta ya da Hardcore rap’in doğuşu değil bugün Rap müziğin bu kadar popüler olmasının da gerçek sebebidir. Geçtiğimiz aylarda albümle aynı ismi taşıyan ve grubun bir tarihçesi niteliğinde olan film ABD, Kanada ve İngiltere’de hasılat rekorları kırdı. On milyonlarca insan için N.W.A. müziğin ötesinde açık bir devrimin ve tepkinin sesi durumunda… Bir ‘Metalhead’ olan ben bu adamlardaki eleştiriyi çok az Metal grubun müziğinde ve sözlerinde bulunabildiğini açıkça söyleyebilirim ve halen bu grubu ve devamında gelen geleneği dinlemeyi çok seviyorum. Sizler için grubun efsane ismi olan DJ Yella’ya ulaşarak bu karşı duruşa ilişkin sorularımızı yönlendirdik. İşte DJ Yella’nın ağzından N.W.A’in temsil ettiği protest karşı duruşun vurucu noktaları…

‘FUCK DA POLICE’, N.W.A.’İN ÖZETİDİR!

N.W.A. sound’ini nasıl yakaladı?

Dr. Dre ve ben NWA’deki tüm müzikleri yapan isimleriz. Müziği kendimiz ve sonrasında ise kadınlar için yapıyorduk çünkü başlangıçta para kazanamıyorduk. Ice Cube ile aynı yerde çıkıyorduk ve Ice Cube tabuları kırarak ağız dolusu küfürlerle yazılmış parçalar ve çok öfkeli bir sesle ortaya çıktı. Bence Gansta Rap’in ilk ham hali Ice Cube. Eazy E ise vokal ve ton olarak G-Rap’e bugünkü karakteristiğini veren isimdir. Eazy doğal bir rapçi değildi ve mutlaka çalıştırılması ve yönlendirilmesi gerekiyordu ama bugün iki türlü Gangsta vokal türü vardır ve birisinin mucidi ve en iyi örneği de E’dir. Ve evet Ruthless şirketi E’nin sokaktaki illegal faaliyetlerinden elde ettiği parayla kuruldu. (Bunu herkes soruyor)

Sence N.W.A’in duruşunu gerçekten hangi parçalar temsil ediyor?

N.W.A. grubunu size üç parçayla özetleyebilirim. İlki ‘Boyz-n-the-Hood’ Bu parçayı adı neredeyse hiç duyulmayan HBO adlı rap grubunun sound yapısı üzerine kurmuştuk ki bu adamlar New York’tan gelmişti. Bizim Funk, Blues, Jazz, R’n B ve hafif tekno tonu barındıran müziğimize Gangsta tonu veren sound bu Yankee’ler tarafından bulunmuştu. Sözler Ice Cube’e aitti ve gerçek bir G-Rap sözleriydi. Müzikal yapısına son halini ise ben ve Dre vermişti. Bu parça G-Rap’in doğuşudur. Kısa bir süre sonra çıkan ve albüme adını veren ‘Straight Outta Compton’ parçası G-Rap’in modern halidir ve o günden bu yana söz yazımında hiçbir değişiklik olmazken müzikal yapı daha da yumuşamıştır diyebilirim. Bu parça bizi ABD’de 1 numaraya çıkaran ve tabuları kıran parçadır. Ama N.W.A grubunu özetleyen en iyi parça ‘Fuck tha Police’ oldu. Bu parça özellikle 1992 Ayaklanmasının ardından önce California’daki tüm Afro Amerikalılar ve Hispanikler gibi azınlıkların sonrasında ise sisteme öfke duyan tüm Amerikalıların favori parçası oldu. Sözleri sisteme karşı yazılmış en sert parçalardan birisidir. O dönemi, ezilmişliğe karşı direnişi, sistematik işkence, gözaltına alma, kanun eliyle insan öldürme gibi bence halen değişmemiş olan her türlü eşitsizliğe duyulan nefretin özetiydi.

SUÇ ÇETELERİ VE İNFAZCI POLİSLERİN İÇİNDEN DOĞAN GRUP

Bunca yetenek suç dolu bir semt olan Compton’dan nasıl doğdu?

Compton o zamanlar LA Central’da yer alan ve temelde ABD’deki en büyük iki Afro Amerikan çetesinin hüküm sürdüğü bir semtti. Sistemin dışladıkları ve asla şans tanımadıklarının semti ve bu yüzden tamamen suça bulaşmış bir semtti. O dönemlerde insanları kıyafetlerinden hangi çetenin üyesi olduğunu anlardınız. N.W.A. hiçbir zaman bir çeteyle bağlantılı olmadı ama Dre ile ortak ‘Deathrow’ plak şirketini kuran Suge Knight ve çevresi ‘Bloods’ çetesi üyelerinden oluşuyordu. İçimizde sadece ‘E’ çete üyesi gibi yaşardı ve tüm çeteleri tanırdı ama o da bir grubun üyesi değildi. Polis gerçek bir katildi. Evlerimizi zırhlı araçlarla kırarak girer, bizi tutuklar bizi ailelerimizi sokak ortasında döver ya da eski apartman bloklarında ya da parklarda infaz ederdi. Sanırım o kadar sert koşullarda büyüdük ki sadece gördüklerimizi ve yaşadıklarımızı anlatmamız bile insanları şok etti. Bizleri yaratan koşullar böyleydi çok şeyin değiştiğini de söyleyemem…

Underground kalmayı başaranınız oldu mu?

Ölmeden önce Eazy tüm yaşayışıyla halen Underground yaşıyordu. Bunun haricinde Underground kalamadık çünkü albümlerimizi ya da ortak üretimlerimizin neredeyse tamamı platin plak ve milyonlarca satış rakamına ulaşıyordu. Sadece o dönemin en iyisi olan ve halen Dr. Dre’in parçalarının başlıca söz yazarı olan The D.O.C. geçirdiği kaza yüzünden sesini kullanamadığı için Underground gibi görünebilir ama o bile perde arkasında 20 yılı aşkın süredir bu türün en iyi söz yazarı durumunda ve iyi kazanıyor.

BİZDEN ÇOK DAHA SERT GRUPLAR ÇIKACAKTIR

‘Straight Outta Compton’ filminde yer aldın mı ya da izledin mi? Nasıl buldun?

Filmde danışman olarak görev aldım. Filmin yapımcıları Dre ve Cube. Beni canlandıran oyuncuya danışmanlık yaptım. Filmin trailer’i iki haftada 25 milyona yakın insan tarafından izlendiğinde inanamadım. Film çok iyi çok ‘büyük’ Sadece Suge Knight’in filmde bu denli yer kaplaması beni üzdü. Müzik yapımcısı adı altında bir katildi o. Neyse ki filmin sonunda bu imaj açıkça gösteriliyor.

Sence N.W.A. gibi bir grup ve karşı duruş tekrar doğar mı?

Çok daha sert gruplar çıkacaktır. G-Rap, Hardcore Rap dönüşüyor daha dramatik sound’lar daha kompleks beat’ler var. Ferguson’daki olaylardan bu yana başta Afro Amerikalılar olmak üzere bizim yaşadığımız döneme benzeyen çok sert bir dönem yaşanıyor. O polis ve devlet şiddetinin yaşandığı sokaklardan mutlaka çok daha güçlü gruplar çıkacaktır ve ben de bunu görmek için sabırsızlanıyorum.

20 yılın ardından yeni bir albüm gelecek mi?

Üzerinde çalıştığım parçalar var ama büyük sürprizlerle geleceğim bunu söyleyemem. Sadece yeni ve büyük bir şey olacak beni izleyin ve duyacağınız şeylere hazır olun!

Yella, Avrupa turnesinde yoğun bir koşturmaca içinde sorularımıza cevap verdiğin için DeliKasap olarak sana teşekkür ederiz…

İlginç sorular sordunuz ve cevaplarken düşüncelere daldım. Türkiye’de benim ve N.W.A.’in takip edildiğini bilmek beni çok şaşırttı. Umarım bir gün Türkiye’ye gelebilirim.